Jazda poza wyznaczonymi trasami a ubezpieczenie narciarskie

Freeride – co to jest?

Poruszanie się na nartach lub desce snowboardowej poza wyznaczonymi trasami zjazdowymi (off piste) to nic innego jak freeride, czyli ekstremalna jazda w terenie po stromych zboczach wysokich gór trasami, które nie są do tego przystosowane. Ta nieformalna dyscyplina sportów zimowych odbywa się na ogół po dziewiczych, nienaruszonych przez człowieka terenach. Można spotkać wyrażenie “trasy freeridowe”, ale nadal są one jedynie wstępnie przygotowane do tego typu aktywności sportowej (nie zawierają kluczowych elementów infrastruktury bezpieczeństwa, jak np. osłony czy ogrodzenie) albo po prostu nadają się do uprawiania tej dyscypliny.

W Polsce freeride zyskał popularność w 2003 r. Formalnie rozgrywane są freeride’owe zawody snowboardowe zwane slopestyle oraz narciarskie freestylowe – freeskiing. Takie konkurencje odbywają się m.in. w Austrii, Francji, Szwajcarii czy we Włoszech. Od kilku lat mają miejsce także u naszych południowych sąsiadów – na zboczach słowackiego Chopoka w Jasnej (Tatra Freeride Open Polish Chamionship).

Freeride – jakie niesie ze sobą zagrożenia?

Swobodna jazda poza wyznaczonymi trasami – co może pójść nie tak? Otóż, w samym tym stwierdzeniu czai się pułapka. Wyznaczone trasy zjazdowe dla narciarzy i snowboardzistów co do zasady mają spełniać pewne standardy. Ich stan jest monitorowany, a poziom trudności klarownie oznakowany. W przypadku niewyznaczonych tras nie ma o tym mowy! Z reguły są poza wszelką kontrolą, a ich stan często mija się z oczekiwaniami. To wszystko sprawia, że wyruszenie na trasę do freeride’u bez uprzedniego jej zweryfikowania może prowadzić prosto do tragedii!

Freeride – grozi kalectwem lub śmiercią!

Dla niewtajemniczony, nawet chwilowa przygoda z freeridem może skończyć się tragicznie. Z tego względu, iż jest to wymagająca dyscyplina, trzeba się do niej odpowiednio, długo i intensywnie przygotowywać. Jak to zrobić? Omawiamy to pokrótce!

Jak przygotować się do freeride’u?

Aby bez przeszkód pokonać trasę freeride należy się do tego należycie przygotować. Jak powinien wyglądać trening freerideowca? Przekonaj się, od czego zacząć przygodę z freeridem.

Opanowanie zwykłej jazdy

W pierwszej kolejności musisz mieć opanowane w małym palcu zwyczajne zjazdy z górskiego zbocza. Musisz utrzymywać kontrolę przez cały czas bez jej utraty w newralgicznych momentach, jak np. w zakręcie czy w locie swobodnym, kiedy wybijesz się z rampy do skoku.

Pierwsze zjazdy off piste

Przejście od standardowego narciarstwa zjazdowego (po trasie) do jazdy poza wyznaczonymi szlakami narciarskimi nie jest takie łatwe, jak może się z początku wydawać. Jazda pozatrasowa (off piste) różni się znacznie od tej klasycznej. Wynika to przede wszystkim z różnic w nawierzchni – trasy regularne mają wyrównaną, zbitą i kontrolowaną powierzchnię, w przeciwieństwie do tych z naturalną czapą zalegającego, nieubitego śniegu. Występują także trasy oznaczone jako tzw. ski-ruty, czyli delikatnie rozjeżdżone, idealne dla osób, które dopiero co zaczynają swoją przygodę z freeridem.

Technika jazdy freeride – jak ją opanować krok po kroku?

1. Nie dociążaj nogi, która jest z przodu

Jeśli środek ciężkości przeniesiesz do przodu (na czoło zjazdu) możesz łatwo utknąć, zakopując się w głębokim śniegu lub przekoziołkować.

2. Jedź na krawędziach

Nastaw się na zjazdy w taki sposób, aby to krawędzie nart lub deski snowboardowej stykały się z nawierzchnią swoją jak najmniejszą powierzchnią.

3. Przenieś ciężar ciała na tył

Podczas zjazdu off piste dociążaj nieustannie tył (tylną nogę), balansując ciałem.

4. Zwolnij w strefie poniżej otwartej przestrzeni

Dostosuj prędkość do panujących warunków i otoczenia. W otwartej strefie nie rozpędzaj się dodatkowo, gdyż jesteś narażony na podmuchy bocznego wiatru.

5. Pilnuj kierunku i groźnych przeszkód

Śledź przebieg trasy, aby nic na niej Cię nie zaskoczyło. Wypatruj na horyzoncie zakrętów i przeszkód wymagających podjęcia stosownych manewrów wymijających.

6. Trenuj refleks – reaguj szybko i zdecydowanie

Naucz się wykonywać skręty w puchu tak szybko jak to możliwe w Twoim przypadku. Ruchy powinny być wyuczone, gdyż wtedy pamięć mięśniowa pomoże Ci je zastosować w krytycznym momencie.

7. Śledź kierunek trasy

Aby się nie zgubić, pilnuj trasy przed sobą. Pozwoli Ci to uniknąć wielu niebezpieczeństw, jak np. najazd na kompana w zjazdach off piste.

Jak dobrać sprzęt do freeride’u?

Dobór sprzętu i odzieży narciarskiej to bardzo ważna sprawa w przypadku regularnych miłośników białego szaleństwa. Również zapaleni freeride’owcy powinni zapewnić sobie właściwy ekwipunek, bez którego powodzenie lub bezpieczeństwo uczestników może być zagrożone. Zjazdy poza wyznaczonymi trasami wymagają specjalnego podejścia.

Narty do freeride’u – jakie wybrać?

Jakiego typu narty nadają się do uprawiania freeride’u? To pytanie zadają sobie liczni amatorzy tego sportu, którzy dopiero wchodzą w jego tajniki. Odpowiedź jest prosta – to zależy od wielu czynników. Decydujące są warunki atmosferyczne oraz rodzaj i grubość powłoki śnieżnej. Do jazdy w grubym puchu przydadzą się grube narty (o szerokości 90–130 mm). Takie narty sprawdzą się także do freestyle’u – są nieco dłuższe od standardowych, przez co bardziej stabilne. Można je kupić w cenie już od 1700 zł.

Do nart na freeride warto zabrać ze sobą także specjalne kijki narciarskie. Są one wyposażone w duże talerze, dzięki czemu podejście i trawersowanie w swobodnym zjeździe staje się łatwiejsze. Specjalne kijki na freeride są wyposażone dodatkowo w mechanizm, uwalniający dłonie i pozwalający pozbyć się ich w krótkim czasie (np. podczas trudnej sytuacji). Koszt takich kijków to ok. 200 zł.

Freeride – ochraniacze i inne niezbędne wyposażenie

Narciarze i snowboardziści podczas zjazdów off piste powinni mieć na sobie standardowe wyposażenie z zakresu bezpieczeństwa, które znamy ze stoków narciarskich. Są to np. kask ochronny i gogle narciarskie. Poza tym niezbędnym w przypadku niebezpiecznego freeride’u jest ochraniacz kręgosłupa, czyli tzw. żółw (koszt ok. 150 zł). Prawdziwy freeride’owiec nie wyrusza na trasę zjazdową również bez sprzętu lawinowego. Wyposażony w detektor, sondę i lekką saperkę masz znacznie większe szanse przetrwania zejścia lawiny.

Jakie są najlepsze trasy freeride’owe?

Do najbardziej cenionych tras off piste w Polsce należy Czerwona Ławka (2352 m n.p.m.) w Tatrach Wysokich. Wysokogórska trasa narciarska do Doliny Staroleśnej zapewnia długi zjazd i niesamowite widoki na Łomnicę oraz Gerlach.

Wśród najznamienitszych tras freeride’owych w Europie zaliczane są:

• Jasna (Chopok) na Słowacji,
• Dachstein West (Dolina Stubai) w Austrii,
• Dolina Gestein w Austrii,
• Wysokie Taury w Austrii,
• Alpy Kitzbühelskie w Austrii,
• Park Biosfery Nockberge w Austrii,
• Fieberbrunn w Austrii,
• Falkert w Austrii,
• Nendaz (4 Doliny) w Szwajcarii,
• Les Sybelles (Saint Jean d’Arves, La Rosiere) we Francji,
• Alagna Valsesia we Włoszech,
• Freeride Paradise (Piemont) we Włoszech,
• Trentino – Passo del Tonale we Włoszech,
• San Marino di Castrozza we Włoszech,
• Val di Fassa we Włoszech,
• Livingo we Włoszech.

Freeride – jakie ubezpieczenie?

Na zjazd off piste oprócz odpowiedniego przygotowania i sprzętu weź ze sobą gwarancję uzyskania wsparcia, jeśli coś pójdzie niezgodnie z pierwotnym planem. Jeśli powinie Ci się noga lub zastanie Cię lawina podczas jazdy, przyda się kompleksowe ubezpieczenie.

Standardowa polisa narciarska okaże się niewystarczająca, jeśli zamierzasz zjeżdżać poza przeznaczonymi do tego trasami. Musisz pomyśleć o rozszerzeniu podstawowej ochrony o sporty ekstremalne lub ryzykowne – tak definiują tę dyscyplinę sportu towarzystwa ubezpieczeniowe. Oznacza to, że w standardzie na ogół freeride jest wyłączony spod odpowiedzialności ubezpieczyciela, a odszkodowanie zadziała dopiero przy zawarciu stosownego ryzyka jakim są zjazdy off-piste.

Ile kosztuje ubezpieczenie na freeride?

Polisa dla freeride’owca będzie droższa od ubezpieczenia dla klasycznego narciarza lub snowboardzisty. Wynika to wprost z wyższego ryzyka wypadku i poważnej kontuzji lub nawet śmierci podczas uprawiania tej dyscypliny. Z tego względu koszty leczenia i rehabilitacji mogą być znacznie wyższe. Zastanawiasz się, ile trzeba wydać na kompleksową ochronę podczas zjazdów poza szlakiem? Sprawdzimy to na konkretnym przykładzie.

Zobaczmy, jaka jest cena polisy narciarskiej na tygodniowy wyjazd na przełomie stycznia i lutego 2024 na Słowację dla osoby dorosłej, która w pierwszym przypadku zamierza tylko wypoczywać, w drugim trenować freeride, a w trzecim wziąć udział w zawodach off piste:

Jak wynika z powyższej kalkulacji przeprowadzonej w kalkulatorze Mubi, objęcie ochroną freeride’u wymaga dopłaty w zdecydowanej większości przypadków (34–140 zł). Tylko dwa towarzystwa zaproponowały tę samą cenę polisy w obu przypadkach. Z kolei zawody, czyli zawodowe uprawianie tej dyscypliny wymaga dopłaty tylko w dwóch przypadkach (Proama i Generali w ogóle nie przedstawiło oferty), lecz w znacznie wyższej kwocie (165–223 zł) w porównaniu do ekstremalnych zjazdów amatorskich off piste.